KISKANÇLIK DUYGUSUNUN EVRİMSEL PSİKOLOJİ AÇISINDAN AÇIKLANMASI

            TDK’ya göre kıskançlık „Başka bir kişinin bize göre bir üstünlük gösterdiği ya da sevilen birisinin başkası ile ilgilendiği kanısına varılınca takınılan tutum ve duyulan duygu.“ Bizim ilgilineceğimiz kısım ise bu durumlar karşısında duyulan duygudur.

            Evrimsel psikolojiye göre kıskançlık evrimsel süreçte bireylerin yüz yüze geldikleri bazı problemlerin çözümlerine yönelik gelişen bir adaptasyondur. Darwin evrim kuramında kıskançlığı cinsiyet farklılıkları üzerinden açıklamıştır. Ona göre kıskançlığın kökeninde evrimsel nedenler yatmaktadır. Bunu ilişkiyi koruma açısından, erkeğin babalık şüphesi olgusunu ortadan kaldırmak istemesiyle ve kadınların erkeğin vaktini ve kaynaklarını kaybetmek istememesiyle  açıklayabiliriz. Burdan da anlaşılacağı üzere kıskançlığa karşı kadınlar ve erkekler farklı adaptif süreçler geliştirmiştir. Kadınlar mı erkekler mi daha kıskanç sorusunun cevabı anlamlı bir fark vermese de iki cinsin duygusal ve cinsel  kıskançlık konusunda farklılaştıkları görülmüştür. 

             Evrim Kuramı’na göre kıskançlık duygusal ve cinsel kıskançlık olmak üzere ikiye ayrılır. Cinsel kıskançlık, bireyin eşinin bir başkasıyla cinsel beraberlik yaşadığını bilmesi ya da bundan şüphelenmesi sonucunda yaşanan, duygusal kıskançlıksa, bireyin eşinin bir başkasına duygusal olarak bağlandığını bilmesi ya da bundan şüphelenmesi durumunda ortaya çıkan kıskançlık türüdür. Evrim kuramcıları, kadınların duygusal, erkeklerinse cinsel aldatılma durumunda daha çok kıskançlık duydukları varsayımını ortaya atmışlar ve bunu sınamak için de birçok araştırma yürütmüşlerdir. (Demirtaş Madran, 2008).

            Yukarı bahsedilen hipotezler Anababasal Yatırım Modeli’ne göre açıklanmaya çalışılmış ve bu yaklaşıma göre kadınlar çocuk büyütme ve koruma yönünde daha fazla biyolojik ve duygusal yatırımda bulunmaktadır. Kadınlar dokuz ay çocuklarını karınlarında taşırken erkek  üreme esnasında yalnızca biyolojik yatırımda bulunur. Ayrıca kadın çocuğa bebeklikten ergenliğe kadar erkekten çok daha fazla emek ve vakit ayırmaktadır. Bu yüzden kadınlar flört, geçici ilişkiler, evlilik gibi konularda daha seçicidirler. Erkekler ise geçici ilişkiler konusunda seçici olmazken evlilik konusunda dikkatli davranırlar. Çünkü yukarıda da bahsedildiği gibi babalık korkusu yaşarlar. Cinsel açıdan tek tercih olmak ister çünkü cinsel sadakatsizlik durumunda başka bir adamın çocuğuna babalık yapma ihtimali vardır. Aynı zamanda kadına harcadığı emek ve vakit riske girmekte ve kadın bir kere hamile kaldıktan sonra onun çocuğunu doğurması için epey bir zaman geçmesi gerekmektedir.

Kadın için ise  annelikle ilgili herhangi bir belirsizlik olmazken erkeğin onu duygusal açıdan aldatmasıyla beraber ona harcadığı vakit, enerji, sahip olduğu kaynaklar, kadına ayrılacak vakit gibi konuları kaybetmesi söz konusudur. Evrimsel psikoloji bu sebepler yüzünden kadınların duygusal kıskançlık, erkeklerin ise cinsel kıskançlık yaşadığını öne sürmüştür ve pek çok araştırmada bu hipotezler doğrulanmıştır.