SAVUNMA MEKANİZMASI: YANSITMA NEDİR?

       

          Tıpkı bastırma gibi yansıtma da insanların günlük hayatta sık sık kullandığı bir savunma mekanizmasıdır. Kişiler bunu iki biçimde gerçekleştirebilir:

1.     Kişi, kendi eksikliklerinin ve yenilgilerinin sorumluluğunu ya da suçunu başkalarına yükler,

2.     Suçluluk duyguları uyandıracak nitelikteki dürtülerini, düşüncelerini ve isteklerini diğer insanlara mal eder.

    Bireylerin günlük yaşamda genel olarak kullandıkları mekanizma birinci şıkta bahsedilen şekildedir. Sınavda yaşanan başarısızlığın öğretmene atfedilmesi, sehpaya çarpılan dizin acısının sehpaya yüklenmesi ve nazar, alınyazısı ve kötü talih gibi kavramlar da sıkça kullanılan yansıtma kavramlarıdır. Kişi bazı aşırı durumlarda başına gelen her şeyin başka insanların komplosu olduğu sonucuna bile varabilir.

İkinci şıkkı ise şu şekilde açıklayabilir: Yansıtma ilk olarak katlanılmaz yaşantıyı bastırmayı (kişi birine aşık fakat ailesinin kabul etmeyeceğini bildiği için duygusunu bastırmaya çalışıyor, ondan nefret ettiğini düşünmeye başlıyor) , ardından yaşantıyı nesnenin üzerine yansıtmayı (aslında ben ondan değil o benden nefret ediyor diyor), son olarak da savunma çabasını güçlendirmek için kişiyi nesneden ayırmayı ya da uzaklaştırmayı (aslında herkes benden nefret ediyor diyerek kendi duygusunu genelleyerek diğer insanlara yansıtıyor) içerir.

Ayrıca alınganlığı da zaman zaman buna örnek verebiliriz. Kişi kendi içindeki yetersizlik duygusunu veya kendi çaresizliklerinden kaynaklanan düşmanca tavırları sanki çevresinden ona yöneltiliyormuş gibi algılayıp davranışlardan bunlara dair ipuçları çıkarabilir.

Bazı insanlarda yukarıda bahsedilen duygulanımlar öyle yoğundur ki paranoid eğilimlerin varlığından söz edilebilir. Örneğin, yoğun eksilik duyguları içinde yaşayan bir kişi, olumlu bir niteliğinden ötürü takdir edildiğinde kendisiyle alay ediliyormuş duygusuna kapılır ve ezikliğinin yarattığı düşmanlık duygularını, çevreden kendisine yönelmiş gibi yaşar. Bu nedenle, paranoid kişi çevresindeki insanların davranışlarını ve sözlerini yanlış yorumlama eğilimindedir (Geçtan, 1975).

Kaynaklar:

1. Tükel, R.,  (2015, Aralık), Freud Okumaları, Bağlam Yayıncılık, İstanbul.

2. Geçtan, E., (2013, Kasım), Psikodinamik Psikiyatri ve Normaldışı Davranışlar, Metis Yayınları, İstanbul.